عثمان بن سعید
عثمان بن سعید اسدی عمروی، مشهور به ابو عمرو؛ نخستین نایب حجت بن الحسن و از یاران و شاگردان و همچنین وکیل مورد وثوق علی نقی و حسن عسکری بود.
 | |
| زندگی | |
|---|---|
| نسب | نرجس خاتون (مادر) • حسن عسکری (پدر) |
| مهدی | زندگی • غیبت • غیبت صغری • غیبت کبری • ظهور • رجعت |
| نام‌ها | بقیةالله • قائم آل محمد • صاحب‌الزمان • ولی عصر |
| شخصیت‌ها | |
| نواب اربعه | عثمان بن سعید • محمد بن عثمان • حسین بن روح نوبختی • علی بن محمد سمری |
| شخصیت‌های ظهور | سفیانی • شیصبانی • ابقع • اصهب • سید قمی • سید خراسانی • شعیب بن صالح • سید یمانی • مصری • سید حسنی • نفس زکیه |
| مدّعیان مهدویت (متمهدی) | ابومحمد شریعی • محمد نوربخش • محمد احمد • سید علی‌محمد باب • حسین منصور حلاج • محمد بن نصیر نمیری • محمد بن علی شلمغانی • ابوطاهر محمد بن علی بن هلال • احمد بن هلال کرخی • محمد جونپوری • سید محمد مشعشع • محمد قحطانی |
| مکان‌ها | |
| منسوب به مهدی | سامرا • سرداب مقدس • مسجد سهله • مسجد جمکران • مسجد کوفه • مهدیه |
| مرتبط با ظهور | وادی یابس • بیت‌المقدس • بیداء • وادی‌السلام • مسجد حله |
| زیارات | |
| دعای عهد • دعای ندبه • زیارت آل یاسین • دعای فرج | |
| نشانه‌های ظهور | |
| خروج سفیانی • صیحه آسمانی • قیام یمانی • قیام خراسانی • خروج سید حسنی • کشته‌شدن نفس زکیه • نبرد قرقیسیا | |
| آثار مرتبط | |
| الغیبة • الغیبة (طوسی) • الغیبة (نعمانی) • کمال‌الدین و تمام‌النعمة • دارالسلام • نجم‌الثاقب • العقبری الحسان • ملاحم و الفتن • بحارالانوار • مکیال‌المکارم • عصرالظهور • صحیفه مهدیه • توقیع | |
| موعود در دیگر ادیان | |
| ماشیح • سوشیانس • فارقلیط • مهر/میترا • هوشیدر • هوشیدرماه • کریشنا • ویشنو | |
| مفاهیم وابسته | |
| فرجام‌شناسی اسلامی • آخرالزمان • دجال • انتظار • رخدادهای پس از ظهور • انتظار مکتب اعتراض • ظهور بسیار نزدیک است • نهی توقیت | |
عثمان از یازده سالگی در مصاحبت هادی بوده و مقام شامخی کسب کرده است. از قول احمد بن اسحاق قمی نقل شده است که هادی او را برای پرسیدن سوالات دینی به عثمان بن سعید ارجاع داده است و از عثمان به عنوان امین خود نام برده است.
نام
او از قبیله بنی اسد بود و چون در سامرا زندگی میکرد به او عسکری هم می‌گفتند. در محافل شیعه به او «سمّان» و «زیّات» (به معنی روغن فروش) هم می‌گفتند. به خاطر اختفاء امر نیابت و استتار فعالیت‌های سیاسی، روغن‌فروشی میکرد، و اموال و نامه‌ها را با ظرف روغن میان امام و شیعیان جابه‌جا میکرد. وی همچنین به خاطر ابراز نیابت از طرف امام دوازدهم خود را باب (به معنای درب [امامت]) می‌نامید. حسن عسکری چون نام طولانی او را شنید، گفت: «کنیه ابن عثمان و ابو عمرو در یک مرد جمع نمی‌شود». و بنابراین دستور داد که کنیه او را که ابو عمرو باشد بر هم بزنند و وی را «عمری» نامیدند.
به ادعای بحار الانوار، پس از در گذشت حسن عسکری، احتمالاً عثمان بن سعید حسن عسکری را غسل داد و کفن کرد و حنوط نمود و به خاک سپرد.
نایب امام غایب
بلافاصله پس از مرگ حسن عسکری در سال ۲۶۰ (۸۷۴ میلادی) عثمان ادعا کرد که حسن عسکری پسری خردسال به نام محمد دارد که به دلیل تهدید عباسیان به جانش غیبت کرده و او به نمایندگی از فرزند امام یازدهم منصوب شده است.
بعنوان نزدیک‌ترین یار حسن عسکری مردم و نمایندگان محلی امام حسن عسکری ادعای عثمان را مبنی بر نیابت امام غایب به رسمیت شناختند. با این حال، احتمالاً در میان شیعیان در مورد اختیار عثمان برای جمع آوری و توزیع وجوه (خمس و زکات) تردید وجود داشت. عثمان در سمت جدید خود به عنوان متصدی دفتر امام عریضه هایی دریافت میکرد و پاسخ های آنها را گاهی به صورت مکتوب میداد.
به عقیدۀ شیعیان، در این زمان که غیبت صغری هم آغاز گردید، عثمان بن سعید از سوی حجت بن الحسن به‌عنوان نخستین نایب خاص وی منصوب گشت و واسطه میان امام و شیعیان شد.
مرگ
درگذشت او را میان سال ۲۶۰ تا ۲۶۷ قمری (۸۸۰م) ذکر کرده‌اند. پیکرش در شهر سامرای کشور عراق در جایی که سابقا دروازه شهر بود به خاک قرار سپرده شد. بعد از مرگ عثمان بن سعید در سال ۲۶۷ هجری پسر وی محمد بن عثمان به نیابت امام دوازدهم شیعیان منصوب شد.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ Bernheimer, ʿAlī l-Hādī.
- ↑ قرشی، تحلیلی از زندگانی امام هادی علیه السلام، 283.
- ↑ الغیبه، شیخ طوسی، مکتبة نینوی الحدیثه، صفحه ۲۱۴
- ↑ شیعیگری- احمد کسروی
- ↑ بحارالانوار، علامه مجلسی، جلد ۵۱، صفحه ۳۴۶
- ↑ بحارالانوار، علامه مجلسی، جلد ۵۱، صفحه ۳۴۴
- ↑ الغیبه، شیخ طوسی، مکتبة نینوی الحدیثه، صفحه ۲۱۶
- ↑ Modarressi, Hossein (1993). Crisis and Consolidation in the Formative Period of Shi'ite Islam: Abū Ja'far Ibn Qiba Al-Rāzī and His Contribution to Imāmite Shī'ite Thought (PDF). Darwin Press. ISBN 9780878500956. ص۷۷.
- ↑ Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shi'i Islam. Yale University Press. ISBN 9780300034998. ص۱۶۲ و ۱۶۳.
- ↑ Modarressi, Hossein (1993). Crisis and Consolidation in the Formative Period of Shi'ite Islam: Abū Ja'far Ibn Qiba Al-Rāzī and His Contribution to Imāmite Shī'ite Thought (PDF). Darwin Press. ISBN 9780878500956. ص۹۲.
- ↑ Modarressi, Hossein (1993). Crisis and Consolidation in the Formative Period of Shi'ite Islam: Abū Ja'far Ibn Qiba Al-Rāzī and His Contribution to Imāmite Shī'ite Thought (PDF). Darwin Press. ISBN 9780878500956. ص۷۹ و ۸۰.
- ↑ Modarressi, Hossein (1993). Crisis and Consolidation in the Formative Period of Shi'ite Islam: Abū Ja'far Ibn Qiba Al-Rāzī and His Contribution to Imāmite Shī'ite Thought (PDF). Darwin Press. ISBN 9780878500956. ص۷۹.
- ↑ Daftary, Farhad (2013). A History of Shi'i Islam. I.B. Tauris. ISBN 9780755608669.ص۶۴.
- ↑ Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1981). Islamic Messianism: The Idea of Mahdī in Twelver Shīʻism. Suny press. ISBN 978-0873954426.ص۹۰.
- ↑ آخرین امید، ص ۸۰
- قرشی، باقر شریف (۱۳۷۱). تحلیلی از زندگانی امام هادی علیه السلام. ترجمهٔ محمدرضا عطایی. مشهد: کنگره جهانی حضرت رضا.
- Bernheimer، Teresa (۲۰۱۷). ʿAlī l-Hādī. Encyclopaedia of Islam, THREE, Edited by: Kate Fleet, Gudrun Krämer, Denis Matringe, John Nawas, Everett Rowson.